Op een dag kwam het idee om een bal te draaien.
Stukje brandhout in de draaibank en gaan!
Het bleek uit de losse hand vrij lastig om een zuivere radius ook maar te benaderen.
Na veel gestuntel eindelijk een balletje van zo’n 15 cm.
Dat was het begin van de uitdaging: hoe haal ik de perfectie van een zeepbel met hout?
Dit kan alleen met twee draaiassen haaks op elkaar: de horizontale as van de draaibank en een verticale draaias van de beitel.
De gedraaide ballen waren toen wel zuiver rond maar niet zo groot.
En zo kwam de volgende uitdaging…
Hoe maak ik een bal die zó groot is dat deze nog nét door de deur kan?

Niet meer draaien maar frezen.
Het blok hout zit nu op twee punten bevestigd waartussen het vrij kan draaien zonder motor.
Ik laat een bovenfrees scharnieren over het werkstuk van het ene bevestigingspunt naar het andere.
En zie daar, er ontstaat een bal!
Het klinkt heel simpel maar toch is bij het frezen constante concentratie van belang voor een glad oppervlak omdat de draadrichting in het hout overal weer anders is.
Een heel groot voordeel is ook dat het werkstuk nu niet meer uitgebalanceerd hoeft te worden; het krijgt immers geen toerental.
Ik kan dus hele grillige stukken hout gebruiken.
Die zijn er in overvloed.
Het mooiste stuk hout voor een bal blijkt de stobbe.
Het wonderlijke punt. Hier ligt de kiem van de boom: begin van het leven.
Niemand doet wat met de stobbe. Meestal komt er een killer van een stobbenfrees of het word uitgegraven om vervolgens door de shredder te verpulveren tot biomassa of men laat het eenvoudig wegrotten….

Bij ons in Barneveld werd een prachtige iep geveld vanwege vervuiling op geparkeerde auto’s…
Maar met schep en kettingzaag en hulp van mijn zoon waren we de naderende stobbenfrees gelukkig voor.
Resultaat na een liter zweetdruppels: een prachtige bal van 54 cm.

Iemand kwam me eens een stobbe brengen van een walnoot. Groot en zwaar.
Hij moest hem kwijt en ik zei geen nee.
Eerst even met de hogedrukspuit.
Maar veel zand zit in verborgen holtes en gaten zodat het steeds weer een een verrassing is waar je de ketting toch op stomp zaagt.
Uiteindelijk is het gelukt; een bal van 70 cm.
Die natte bal lag binnen om te drogen maar was in een paar dagen blauw van de schimmel!
Het huis leek wel een muffe kelder waar we kortademig van werden.
Buiten in de wind is het drogen helemaal goed gekomen.
Houtsoorten als eiken, taxus, zwarte els, essen, appel en gewichten die oplopen tot 250 kg
Vooral de robinia bal van 85 cm is een juweel. Kom maar kijken.

Het mooie van zo’n bal is ook het hele verhaal erachter. De kiem, de sapstroom voor de groei, de krachten in de storm en de plaats waar hij stond.
Eigenlijk zit het hele verhaal erin.
De grillige structuur in de stobbe in contrast met de meest elementaire vorm in de natuur.
Ik kan er steeds opnieuw van genieten.
Elke dauwdruppel heeft ook deze vorm en ook ieder mens wordt gevormd vanuit één enkele cel.
God ben ik dankbaar voor de creativiteit die Hij me via m’n moeder heeft meegegeven.
Ere Wie ere toekomt !

Harm Hol